Mastyks, znany również jako chios mastic gum, jest jednym z najstarszych i najbardziej cenionych naturalnych produktów pochodzących z greckiej wyspy Chios. Ten wyjątkowy, aromatyczny żywiczny produkt od wieków był nieodłącznym elementem codziennego życia mieszkańców basenu Morza Śródziemnego, a jego historia i tradycje związane z żuciem mastyksu sięgają starożytności. W tym artykule przyjrzymy się bliżej historii mastyksu oraz tradycji jego żucia, która przetrwała aż do dzisiejszych czasów.
Historia mastyksu: od starożytności po współczesność
Mastyks ma niezwykle bogatą historię, której początki sięgają tysięcy lat wstecz. Drzewo Pistacia lentiscus, z którego pozyskiwana jest żywica, rośnie głównie na południowej części wyspy Chios. To właśnie specyficzny klimat i gleba tej części wyspy sprawiają, że mastyks z Chios jest unikalny na skalę światową.
Starożytność i sredniowiecze
Pierwsze wzmianki o mastyksie pojawiają się już w starożytnych tekstach. Starożytni Grecy, Egipcjanie i Rzymianie cenili mastyks za jego lecznicze właściwości oraz przyjemny smak. Mastyks był stosowany jako naturalny środek do higieny jamy ustnej, żuty w celu odświeżenia oddechu oraz jako składnik maści i perfum.
Podczas średniowiecza, mastyks z Chios zyskał na znaczeniu w Europie i na Bliskim Wschodzie. Był to czas, kiedy handel mastyksowy rozkwitał, a wyspa Chios stała się centrum jego produkcji. Weneccy kupcy oraz inne narody handlowały mastyksowym skarbem, a sam produkt stał się tak cenny, że często był wymieniany jako forma płatności lub prezent dla wysoko postawionych osób.
Czasy nowożytne
W czasach osmańskich, wyspa Chios była pod szczególną ochroną Imperium Osmańskiego ze względu na jej strategiczne znaczenie jako jedynego źródła mastyksu. Żucie mastyksu stało się popularne wśród sułtanów i dworzan, a także wśród szerszej populacji w regionie. Współcześnie mastyks pozostaje cennym produktem, który jest chroniony przez unijne oznaczenie geograficzne, co gwarantuje jego pochodzenie i jakość.
Tradycja zucia mastyksu
Żucie mastyksu to tradycja, która przetrwała tysiące lat, a jej znaczenie kulturowe i zdrowotne jest wciąż doceniane. W przeciwieństwie do współczesnej gumy do żucia, mastyks to w pełni naturalny produkt, który oferuje wiele korzyści zdrowotnych.
Jak to się robiło kiedyś
W starożytności żucie mastyksu miało głównie funkcję higieniczną i leczniczą. Żywica była żuta, aby oczyścić zęby, odświeżyć oddech i wspomóc trawienie. Kobiety w starożytnych Atenach często żuły mastyks, aby wybielić zęby i poprawić stan dziąseł.
Żucie mastyksu dziś
Dzisiaj tradycja żucia mastyksu wciąż jest kultywowana, szczególnie w Grecji i na Bliskim Wschodzie. Współczesne badania potwierdzają, że mastyks ma liczne korzyści zdrowotne, takie jak:
- Higiena jamy ustnej: Mastyks działa antybakteryjnie, co pomaga zapobiegać próchnicy, chorobom dziąseł i nieświeżemu oddechowi. Regularne żucie mastyksu wspomaga również produkcję śliny, która jest naturalnym środkiem ochronnym dla zębów.
- Wsparcie układu pokarmowego: Żucie mastyksu może wspomóc trawienie i złagodzić objawy wrzodów żołądka oraz refluksu. Substancje zawarte w mastyksie działają kojąco na błonę śluzową żołądka i jelit.
- Odświeżenie oddechu: Mastyks, dzięki swojemu unikalnemu, lekko gorzkawemu smakowi, odświeża oddech, eliminując nieprzyjemne zapachy spowodowane przez bakterie.
Kulturowe znaczenie
Żucie mastyksu to nie tylko praktyka zdrowotna, ale także część dziedzictwa kulturowego wyspy Chios. Mieszkańcy wyspy od pokoleń pielęgnują tradycję zbierania i żucia mastyksu, a proces produkcji pozostaje niemal niezmieniony od wieków. Współcześnie mastyks jest również używany w kuchni, kosmetyce, a nawet w perfumerii, co świadczy o jego wszechstronności i trwałości tej starożytnej tradycji.
Podsumowanie
Mastyks (Chios mastic gum) to nie tylko naturalny produkt o niezwykłych właściwościach zdrowotnych, ale także część bogatego dziedzictwa kulturowego wyspy Chios. Jego historia, sięgająca starożytności, oraz tradycja żucia, która przetrwała do dzisiaj, czynią go symbolem trwałości i naturalnego piękna. Żucie mastyksu to więcej niż tylko sposób na odświeżenie oddechu – to praktyka, która łączy nas z przeszłością i pozwala czerpać z mądrości naszych przodków.
